Corona, begraven: wat is er anders?

Uitvaart met afstand

Ongetwijfeld weet u dat alles anders is sinds het begin van de coronacrisis. Geen handen schudden, afstand houden en niet meer dan 3 mensen bij elkaar. Vrijwel iedereen  en elke bedrijfstak heeft er mee te maken. Sommige meer dan anderen.

Grafmonumenten en grafkunst

Ook ik als grafkunstenaar heb de nodige maatregelen genomen waardoor ik geïnteresseerden veilig en volgens de Corona richtlijnen kan ontvangen. Naast het naleven hiervan biedt een plexiglas scherm boven de bespreektafel extra bescherming. Het ontwerpen van grafmonumenten en grafkunst kunnen dus doorgaan, zij het iets aangepast. Maar hoe is dat bij uitvaarten? Welke regels en richtlijnen zijn er voor hen? En is een mooie uitvaart nu nog wel mogelijk?

Levenstradities veranderen niet zo maar: en één van de allerbelangrijkste tradities is wel om op een gepaste manier afscheid te nemen van een dierbare of geliefde met een mooie sfeervolle uitvaart. Hoe organiseer je zoiets momenteel?

Aangepaste richtlijnen voor uitvaarten

Vanaf 23 maart zijn bijeenkomsten met meer dan drie personen niet meer toegestaan. Het is een belangrijke richtlijn om het coronavirus te bestrijden.  Een uitvaart met 3 personen zou echter zo onmenselijk zijn dat er voor de uitvaartbranche een uitzondering geldt.  Het is nu ook weer niet zo dat een onbeperkt aantal mensen een uitvaart mag bijwonen.

Maximaal 30

Ook begrafenissen en uitvaarten moeten behóórlijk afgeslankt worden. De regel voor de uitvaartsector is dat er maximaal dertig mensen aanwezig mogen zijn op een uitvaart, begrafenis of crematie. En ook daar gelden de standaard beperkende maatregelen van afstand houden en geen handen schudden. Al met al is het letterlijk een afstandelijke bedoening. Zelfs het vertrouwde bakkie troost met cake is geschrapt.

Hoe goed bedoeld ook, soms leidt het tot onwezenlijke situaties. Nabestaanden reizen samen in één auto naar het uitvaartcentrum. Daar moet de uitvaartverzorger hen er op wijzen om minimaal 1,5 meter uit elkaar te blijven….

Buiten moeten wachten

Vanwege de gevaren van Corona probeert een uitvaartverzorger de uitvaart nu vooral via de telefoon te organiseren en af te spreken. Ook wanneer het lichaam van de dode thuis opgehaald wordt mogen er maximaal 3 mensen aanwezig zijn. En zij moeten een afstand van minimaal 1,5 meter bewaren. In de praktijk zal de uitvaartverzorger iedereen verzoeken naar buiten te gaan eer hij de woning kan betreden.  Zij worden meestal verzocht om buiten of in hun auto te wachten tot het lichaam naar het uitvaartcentrum is gebracht.

Rouwen en niet mogen troosten

Dat is misschien nog wel het aller moeilijkste aan de nieuwe situatie: iemand die je dierbaar is verdriet zien hebben en deze niet mogen troosten. Geen arm om iemand heen kunnen slaan, geen hand mogen leggen op iemands schouder. Al die kleine intieme gebaren van liefde en troost om het verdriet om verlies wat te verzachten. Het mag nu helaas allemaal niet. Voor zowel nabestaanden als uitvaartverzorgers voelt het koud, tegennatuurlijk en soms hartverscheurend om afstand te moeten bewaren. Eigenlijk is het niet te doen.

Teleurgestelde nabestaanden

De meeste nabestaanden zijn teleurgesteld hoe afstandelijk een uitvaart nu vaak is. Zo compleet anders dan gebruikelijk. Het beantwoordt niet aan onze verwachtingen.

Ook het niet kunnen bieden van een kopje koffie na afloop voelt koud en onvriendelijk. Zelfs het bijstaan van de nabestaande door de uitvaartverzorger kan nu niet in persoon. Dat gebeurt meestal via de telefoon en soms via skype of facetime. We zijn niet gewend om troost via deze onpersoonlijke kanalen te krijgen. Laten we eerlijk zijn: telefoon, social media, het haalt het toch niet bij echt persoonlijk contact.

Op een afstandje meekijken

Omdat slecht 30 mensen bij de uitvaart mogen komen beperkt zich dat meestal tot de naaste familie. In de praktijk is er nu geen plaats voor de overige vrienden en nabestaanden. Ondanks het begrip voor de coronaregels is het uitermate pijnlijk en teleurstellend.

Natuurlijk helpen nieuwe technologieën zoals Skype die de mogelijkheid geven aan mensen om van een afstand live mee te kunnen kijken. Ook het plaatsen van de opnames op Youtube geeft nabestaanden de mogelijkheid om de uitvaart later terug te zien. Het is meestal is een gratis service van de uitvaartorganisatie of uitvaartcentrum.

Toch nog een bijzondere uitvaart

De mogelijkheden zijn beperkt, maar desondanks blijft het altijd mogelijk om een bijzondere en  persoonlijke uitvaart samen te stellen in nauw (telefonisch of skype) overleg met de nabestaanden. Dat vereist een creatieve en vindingrijke uitvaartverzorger die binnen de beperkte mogelijkheden toch nog een mooie en persoonlijke uitvaart weet te organiseren.

Later nog eens dunnetjes over doen?

Als de corona crisis voorbij is zullen nieuwe herdenkingen georganiseerd worden. De uitvaart kan dan dunnetjes over gedaan worden, en iedereen die nu er niet bij kan zijn is dan weer van harte welkom. Uitvaartcentra willen daar straks vast wel aan meewerken. Hopelijk doen uitvaartverzekeringen daar dan niet moeilijk over. Een herdenking later blijft wel iets anders dan het persoonlijke afscheid op een begrafenis en crematie . Op dit moment is nog onbekend wanneer de regels versoepeld zullen worden.

Afscheid vanuit de auto?

U kunt nog steeds bij begrafenis of uitvaart bijwonen, maar meestal zal dat alleen op een afstand kunnen. In sommige gevallen organiseren uitvaartondernemers een drive-thru waarbij nabestaanden met de auto langs de kist rijden om afscheid te nemen. Echt een gelukkige oplossing lijkt ons dat niet.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok, kunstenaar van RVS beelden, awards en kunstwerken die ook persoonlijke grafkunstmonumenten in opdracht maakt. 

Memorabel Afscheidsmonumenten – Jeroen Stok

Moezelstraat 72

8226LB Lelystad

06-49 351 338